प्रतीकात्मक कुर्बा वास्तव में?*

 *प्रतीकात्मक कुर्बा वास्तव में?*

🪶एम आय शेख 

*▪️गेल्या काही वर्षापासून पुण्यामध्ये प्रतिकात्मक (आर्थिक) कुर्बानी करावी आशी चळवळ सुरू आहे। या चवळवित सहभागी लोकांचे ऐसे म्हाने आहे कि आर्थिक कुर्बानी मुळे त्याग केल्याचे समाधानही मिलल और जनवरांचे जीवहि वाचतिल और तो पैसा अकादमी किंवा इतर समाजोपयोगी कामसाथी वापरताही येल. नहितेरी कुरान मेहतलेलेच आहे की, "ए वाल्हाराला जनावराचे रक्त पोहोचते नाम।"*

*▪️सुरूवातिला हा पैसा पासी घेन्यासारखा वला नहि लेकिन एलिकदे ही चळवळ फोफावते ए हे और एनी काही नोटेड उच्चशिक्षित मुस्लिमाननि प्रत्यक्षात केक कपून कुर्बानीकरून कुर्बानीच्या जनावरांची रक्कम सामाजिक संस्था के दानल्याच्या बातम्या मागच्या वर्षी कनावर आल्या। विशेष रूप से महेंजे पुण्याच्या बाहेरही आशी प्रतिकात्मक कुर्बानी करण्यासाथी कहै मुस्लिम स्वतःच पुधाकार घेत एहेत, एसे आध्लून एले आहे। यामुले प्रतिकात्मक कुर्बा डेक्स वास्तव में काय आहे, यासंबंधी चर्चा करणे गराचे झालेले आहे. या चलावत सामिल लोकाँवर आगपाखड करूँ उपयोग नहीं ते अज्ञानी आहेत और त्यानच ही चलावळ फोफावते आहे। त्यांचे म्हाने लाजिकली खोदून कादल्यास ही चळवळ आपोपआप संपुष्टत येल यात सादि नहीं।*

*▪️तेईसवीं ची ईद उल अज़ा यानी कुर्बानीची ईद तोंडावर अलेली आहे। आशावेळेस प्रथम वाचनपर्यंत ही गोश्त पोहोचवने गराचे आहे कि प्रतिकात्मक कुर्बानीने कुठलीच टार्टुड इस्लाम मध्ये नहि और प्रतिकात्मक कुर्बानीने कुराने कुर्बानीचा जो हेतू स्पष्ट केलेला आहे तो साध्य होत नहीं। ते कसे? याचेच विवेचन करण्यासाथी हा लेख प्रपंच।*

*▪️मानुस हा एक रचनात्मकता और भावना अस्नारा जीव है। तो अनेक गोष्टींमधुन प्रेरणा घेतो। अनेक गोष्ठियाँ निराश करती हैं. यदि आप एक भावनात्मक समाधान चाहते हैं तो कई वेला मोथ्या प्रमाण पत्र अनुत्पादक असा खर्च करतो. उदा. ब्रिटनच्या विक्टोराखाली शेकदो वर्ष राहिलेलिया देशानि स्वातंत्र्य मिलल्यानंतर स्वातंत्र्य दिवस साजरा करण्याची परंपरा सुरू केलेली आहे। या स्वातंत्र्यदीननिमित्त आशा देश अनेक कार्यक्रम आयोजित किये गये। फ़्यूरीन केली जाओ. सरकारी बिल्डिंगवरडेकोरेशन केली जाती है। परेड का आयोजन केली जाओ. या सर्वात् कोट्यावधी प्याज़ का खर्चा होता है। मगर हा खर्च अनास्थायि आहे मह्नून तो बंद करूँ सामाजिक कार्य तो उलटा, एसे महन्ता येल का?*

*▪️आई-वडिल अत्यंत वृद्ध झालेले आहेत। ते सतत अजारि राहत. हज़ारों नव्हे लाखो प्याज़ का खर्चा होता है इलाज पर. एढे प्याज़ का खर्च करूँहि ते वचन नहिं याची खात्री असते। म्हणून का तो खर्चा बचवुन इतर सामाजिक कामना दयावा, हे बरोबर राहिल का?*

*देशात दरवर्षि लाखो नागरिक देश विदेश पर्यटन करत असतात पर्यटन केल्याने काय पोथ भारत काय हा प्रकार थांबून तो पैसा शिक्षणसाथी वापरलियास कैसे राहिल?*

*▪️स्पाष्ट हे या तिन्ही ग्रेजांची उत्तरं डिक्रीमेंटार्थी आहेत। यदि आपके पास सामाजिक कार्य है तो क्या आप इस पर खर्च करना चाहते हैं? या गिरजाघर उत्तरही दोषी उम्मीदवार है.* 

*हा स्टूडियो का एस्टला?*

*▪️ज्याप्रमाणे स्वातंत्र्यचि कुठलीच किंमत नासते ते अमूल्य असते। त्याप्रमाणे मनसाचा एलाटशी असल्या संबंध कुठलीच किंमत नसते ते अमूल्य असते। मह्नून स्वातंत्र्यदीननिमित्त केलेलाखर्च जरी सकृत दर्शनी वाया जात असलेला दिसत असला त्री त्यातुन स्वातंत्र्यच्या भावनेला जी कठोरता मिलते ती अमूल्य असते। अगदी kaytaurama ईशthurapata कु आदेश आणि मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी मी होते) तrी तthaman kasaman अल kbamak असलेले दृढ होत होत असते असते असते असते असते असते असते असते असते असते असते होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत होत असते. तैमुळे प्रतिकात्मक कुर्बानी हा प्रकार खोडसाळपनाचा आहे. यह वह लोक है जिसका स्वतःचा और स्वास्थ्य लाभ संपर्क कामकुवत है। ज्याचे ईमान दृढ आहे तो आशा खुलचत कल्पनेला भीक ग़लत नहीं।* 

*शेतकरित्यंचा सर्वात् मोठा फ़ायदा* 

*▪️देशात 20 कोटी मुस्लिम राहत, त्यांच्यापैकी दहा कोटी मुस्लिमान्नी जरी दरवर्षी कुर्बानी केली ऐसे घरीत धरले तरी दार साल दहा कोटी जनावे मुस्लिमरे खदीदत। कारण खोरून, बळजबरीन हिसावुन जनावरांची कुर्बानिकेट येत नहीं। एक जनवराची किंमत दहा एक हजार जरी धरली तेरी मुस्लिम लोक 1,000,000,000,000 प्याज गरीब शेतकरी और एक छोटा सा पसंदीदा शेकरी, मेंहदी पालानार बिटियाना वार्षिक लाभ करुन देता है। विशेष महेंजे हा लाभ बहुसंख्य हिंदू शेतकरी और पशुपालकन्ना होतो। अनेक शेतकरी तर वर्षभर आपली बाकड जनारे या अशेवर पोसात असतात की बकरी ईदच्या महोत्सववर किंमत जास्त येते। तेव्हा ते विकाउ एनी मुलिचे लंच करू. हा सरकारी फ़ायदा फ़ायद्यापेक्षा ही जास्ट अ हे हे लक्षात थेवा.*

*▪️ शिवाय प्लास्टर उद्योगला प्रचंड प्रमाण चामाडा लागतो त्याचा पूर्वाथा डिसील या ईद च्या निमित्ताने होत असतो व त्यातुन किती कुतुबांचे उदरनिर्वाह होत असतिल हे अकेलेच जानो।*

*▪️केवळ विरोध करायचा म्हणून विरोध करूँ कोई अच्छा होना नहीं। ईदुल अजहाच्या दिवशी जवधि जनारे कपाली जात तच्या कितीतरी पतिने जस्त जनावे वर्षभर रोज कपाली जात। देशाची 90% टक्के जनता मांसाहारी आहे. मग या सर्वानि शाकाहार स्विकारौं, वर्षभर होनार्या जनावरांच्या या कत्तली बंद करुं तो पैसा सामाजिक कार्यामी वपरेणे कैसे राहिल.? याचे उत्तर या प्रतिकात्मक कुर्बानीच्या समर्थनना येल काय देता है? याचा विचार सुजान वाचकनि स्वत:च करावा।*

*इस्लामी सन (ईद) संकल्पना*

*▪️इस्लामी फ़क़त डोनी ईद आहेत।*

*1️⃣ रमायचे उपवास संपल्यानन्तर शाबांच्या फिल्या दिवशीची ईद जिला ईद-उल-फित्र (दान देन्याचा सान)*

*2️⃣ दूसरी ईद-उल-अजहा (कुर्बानी देन्याचा सं)। ही आईडी दरवर्षी इस्लामिक कैलेंडरच्या शेवतच्या महिन्या (जिलहिज्जा) च्या 10 तारखेला साजरी केली जाती है। येंदा ही ईद येत्या 29 जून 2023 रोजी साजरी केली जानर आहे। बोली बशेत या इदिला 'बकरी ईद' महतले जे कीचलचे आहे. हाँ ! ईद-ए-कुरबाँ म्हाने योग्य है। यात सामान्यपने मुस्लिम समाजातिल बहुसंख्य लोकरा कपून ई वल्राप्रति आपली एकनिष्ठा जहीरकतात। मुझे लगता है कि यह ठीक नहीं है, “बळी” मुझे यह नहीं चाहिए. ही आईडी साजरी करण्यामागे एक इतिहास हे पन त्याच्या तपशिलात न जात जी घटना ही आईडी साजरीयासाथी कारणीभूत थारली टीच्या एसोसिएटेड अगाड़ी थोडक्यात माहिती घेउया।*  

  *हजरत इब्राहीम अलै.*

*▪️ईद-उल-अजहाचा थेट रिलेशनशिप ज्या इतिहास पुरुषाशी अहे त्यांचे नाव शारीर इब्राहिम अलै. ऐसे अहे. यह 'अब्राहम' नाम से जाना जाता है, ईसाई और इस्लाम या तिन्ही धर्मियांचे ते समान स्विकृत आद्यपुरुषप्पाकि एक होत। म्हानून या तिन्ही धर्मन्ना, “अब्राहमिक रिलिजेंस” ऐसे हतले जाते हैं। हजरत इब्राहिम अलै. यानचा जन्म 2510 हिजरी पूर्व काळी, इराकाच्या 'उर' या शहर झाला। त्यांच्या वडिलांचे नाव 'अजर' ऐसे होते हैं। ते शिल्पकार होते हैं. देवी, देवतांच्या मुर्त्या घडविन्यात् निष्नात् होते हैं। त्यांना दोन मुले . एक इस्माइल अलै. तर दूसरे इसहाक अलैहि सलाम। हे दोघेही पुधे चालून मांग झाले.*     

*▪️कुरानमेते सुरे इब्राहिम नवाचा एक अध्याय हे ज्यात एकून 52 अहेत तो यांच्याशी संबंधित हे। यशिवाय, कुरानमधील जावळ जावळ 63 अन्य यतिमथे त्यांचा उल्लेखित आढळतो. ते 169 वर्ष जगले. आप आयुष्यात् सुरुवातीपसूनच तयन्ना कठिन संघर्ष करावा लागला. ई वैलराणे त्यांची अनेकवेळा परीक्षण घेतली. हर परीक्षित ते प्यारा झाले. नुकत्याच जन्मलेलिया इस्माईल और आपकी पत्नी हाजरा यान्ना अजच्या मक्का शहरतील निर्जनस्थली सोडन्यापसून ते काबागृहमाच्या निर्मितीपर्यंत अनेक ऐतिहासिक कार्यसाथी हजरत इब्राहिम अलै. ओळखले जास्त. ख़तना करण्याची परंपरा जी तिन्ही सुमेत्रियन (एक ई. वैलेरवादी) धर्मामेते आढळते ती राजोतिया अब्राहि अलै. यांच्यापसूनच सुरू झालेली आहे.*

 *कुर्बानीची प्राथमिक कशी सुरू झाली?*

*▪️ज्या कुर्बानीचि आठवन म्हानून प्रलयच्या दयापर्यंत जलाला येनारत्या हर साधन मुस्लिम व्यक्तिवर कुर्बानी करण्याची जी ई वल्नरप्रणित जबाबदारी ताकन्यात अलेली आहे तिचा तपशील कुरआनमध्ये अस्सफात या अध्यायाच्या धार्मिक मान्यता 100 ते 111 पर्यंत दिलेला आहे। त्याचा थोड़ाक्यात तपशील आसा की, वायाच्या 85 वाया वर्षी त्यान्नि ई वल्राकदे पुत्रप्राप्तिसाथी याचना केली। ती स्वीकारोक्ति गेली. त्यांच्या पत्नीने एका गोंडस बाळाला जन्म दिया ज्याचे नाव इस्माइल ऐसे थेवन्यात आले। इस्माइल 12 वर्षाचे झाले तेव्हा अचानक एका दिव्य तयन स्वप्न पाहिले ज्यात तयन पहिले की, ते इस्माइलची कुर्बानी देत ​​आहेत। या सपनामुळे ते आखिरी झाले. पन हेच ​​स्वप्न पुन्हा दोन दिवस सात्याने पडल्याने त्यांच्या लक्षात आले की, ई वालर त्यांच्या पुत्राची कुर्बानी मागत आहे. तेव्हा हे स्वप्न त्यानी इस्माइला सॅंगिटले, तेव्हा त्या एज़जमाधारक पुत्राने की मांग इब्राहीम अलै. याना आप स्वप्नले साकार करनायाची परवानगी दिल्ली। तेव्हा इब्राहिम अलै. यानि इस्माइल यान्ना घेऊन गवापासून दूर निर्जन ठिकानि नेऊन इस्माइल यांची कुर्बानी डेन्याची तयारी केली। सोबत एक स्मारक सूरी नेली थी. इच्छित स्थिर गेल्यावर त्यंनि प्रथम इस्माइलाच्या डोळ्यंवर और नान्तर स्वतःच्या डोळ्यंवर पट्ट बांधली और इस्माइला जमिनी पाडले और त्यांच्या गैल्यावर सूरी चाल्विली। मात्र सूरी चाल्विन्या अगोदरविद्युत गतिने एक इशदूत प्रकट झाला और अन्य सत्ये इस्माइलच्या ऐवजी एक डुम्बा (मेंढा) त्यांच्या जागी ठेवला। येनेप्रमाणे सुरि मेंध्याच्या गळ्यावर चालविली गेली। इस्माईल सुरक्षित रहिले। कुरान में सुरे अस्स्फ़ाच्या आयत क्रम 105 ते 108 मध्य महतले आहे की, ”हे इब्राहिम अलै. ! तू स्वप्न साकार केलेस. अम्हि सत्कर्म करनारत्यन्ना असच मोबदला देत असतो। निश्चिन्तचित्त ही एक उघड़ परीक्षा होती है। आम्ही एक मोथे बलिदान प्रतिदानात देउन इस्माइलची सुतका केली।

*▪️कुरान्चे एक भाष्यकार या संदर्भात् महत्व की, ”जेव्हा इब्राहिम अलै. यानी सत्य इस्माइल याना जामिनीवर पाडले तेव्हा पृथ्वीवेरल सर्व जीवच्या अनेकांत ओरदु लागले और ई वल्नरकदे इस्माइला वाचविन्याचा धावा करू लागले. तेव्हा ई वेलराने तेवढ्या क्षणासातिच जेवढे क्षण इशदुताला दुंबा घेऊन कुर्बानीच्या स्थिर जान्यासाथी लागत, तेवधा वेळ, 'काला'ला थंबन्याचा ऑर्डर ला. और पृथ्वीवेरिल सर्व हलचाली तेवढ्या क्षणपुरत्या सस्पेंड झाल्या। यानी ह्य गोष्टी श्रद्धेच्या आहेत. यदि इस्लाम में श्रद्धा नहीं है तो घटना के अवसर पर मेरे पास कुछ भी नहीं है और यह मेरे लिए सही नहीं है। लेकिन यामुले सत्य कुछ नहीं बदलता. प्रत्येक प्रार्थनासोबत ईवालराणे काही चमत्कार मिलेच होता है। कारण त्या काळात चमत्कार दाखविल्याशिवाय लोक अभिलेखनवर माकेलस थेवत नसत्।* 

*▪️ईद-उल-अजहा हा एक अतिशय उद्देशपूर्ण सं अ हे और तो दिन मानव इतिहास याद आसा दिन अहे दिवशी एका वडिलाने अप्लाय मुलाची डायरेक्टैट कुर्बान्याचा प्रयास केला होता है। या घाटनेची अठवान मह्नून मुस्लिमाना ऑर्डर दिलेला आहे की, आपल्या प्रिय जनावराची कुर्बानी करावी।*

*▪️साधारणपने भारतीय उपखंड इदच्या अगोदर बाजारत जाऊं जनावर खरेदी करून आनून चार-दो दिन तेउन कुर्बानी करन्याची प्रिय आहे, जी कीखेलाची आहे। वास्तविक पहता जनावर इतक्या दिन पळायला हवा की त्याचा लळा लगयला हवा। ला ला लागललेया या जनराची कुर्बानी देता है, यातना होता है, या अनुभवला यावयत हा यािद माचा उदेश आहे। तसेच आशी कमिटमेंट आहे की, मी माझ्या या प्रिय जनवरला तचप्रमाणे तुया इचिखातर कुर्बान करत ए जेसे की महिमा अब्राहि अलै. यानी आप मुला कुर्बान केले होते हैं. शिवाय, यामागाचा हितो आसा की, ई वेलराणे जनावराची कुर्बानी मैगिटली आहे मह्नून मी जनावराची देत ​​आहे। हे कुर्बानी महेंजे एक टोकन आहे, आश्वसन आहे, ई वाल्रासमोर कमिटमेंट आहे की, जर उदय इ वाल्रान इब्राहीम अलै. सलाम प्रमाणेच माज्या मुलाची किनवा दस्तुरखुद्द माजिच कुर्बानी मागिटली तेरिही ती मी दयायला तयार आहे. कुर्बानी देनामागाचा हा महान उद्देश आहे.*

*इस्लामचे अंतिम उद्दिष्ट*

*▪️इस्लाम चे अंतिम उद्दिष्ट मानव कल्याण है और एक हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाथी अनेकवे मुस्लिमाना आपला जीव और संपति कुर्बान करावी लागत। तीन साल पहले आर्द्र घटनाएँ कामा नये, यासथी दरवर्षी कुर्बानीचा हा साराव करून घेतला जातो। यह सच है कि इस्लाम के बारे में ऐसा नहीं है। विश्व इतिहास में मानव कल्याण साथी संपति और जीवचे बलिदान देन्याची एक मोटी परंपरा है। यासाथी एक उत्कृष्ट उदाहरण गुजराते येल देता है। यही घटना 1962 की है. चीन ने भारत पर आक्रमण केले हुए। भारत नुक्ताच स्वतंत्र जलेला होता है. आपले लश्कर युद्धसाथी पूर्णतयार नव्हते। आशा परिस्थित मिलिआच्या खर्चासाथी नेहरूनी दानशूर नागरिकन्ना दान देन्याची अपील केली होती है। प्रतिसाद 25 हजार पैसे जमा होने पर 25 हजार पैसे जमा करें, 25 हजार पैसे टोकन का प्रारूप नेहरूना पाठविले में होता है और 25 हजार पैसे जमा होते हैं, लेकिन 25 हजार पैसे एक साथ मिलते हैं। पंडितजीना योग्य बात यह है कि या 25 हजार लोकाना बोलावून ते देशासाथी डायरेक्टैट न्युटेते पवित्रा हवे असेल ते यंच्याकदून घेऊ शकतात। माघ नेहरू त्यांची सेवा घेवो की प्रत्यक्षता त्यान्चे बलिदान घेवो। हे 25 हजार लोक प्रत्यक्षत ना युद्ध सामिल जाले ना त्यांचे बलिदान जाले ना त्यन्नी कुठली लस्करी सेवा केली। केवल इस बात की पुष्टि करते हुए कि, जब तक यह संभव नहीं हो जाता, तब तक देशसाथी स्वतः, पवित्रता देनयासाथी तयार होते रहते हैं। यही गोश्त त्यांच्या टिप्पणीवरूण नेहरूंच्याच नव्हे तर देशाचायही लक्षात अली होता है। अगादी आशिच कमिटमेंट मुस्लिम लोक दरवर्षी ईद-उल-अजहाच्या दैवशी जनावराची कुर्बानी टोकन स्वरूपात देऊन ई वलारापुढेतात। जानू ते महन्तत की, ”ऐ अल्लाह ! तू आदेश देत अस्सिल तर अम्ही आज जनावरांची कुर्बानी जशी दिल्ली तशी उदय आपल्या जीवाचीही कुर्बानी देन्यासाथी तयार अहोत।" त्यामुळेच तर कुरआन महन्तो की, “तुम्हारे चेहरे पर कोई फर्क नहीं पड़ता और न ही तुम पर भरोसा होता है, बल्कि तुम पर भरोसा होता है। याने याना तुम्च्यासाथी आशाप्ररूपे विंटेज केले और जेनेकरून ताने तुम्हीं को महिमा वर्णनवा पर केलेलिया दिशा प्रदान की। आनि हे पैगम्बर (स.), शुभ प्रसंग द्या सदाचारी लोकाना।''*  

*(सुरे हज (22) आयत क्र. 37)*

*▪️इस्लाम एक आधुनिक आणि महान धर्म असून, मानवतेच्या कल्याणासाठी प्रेषित मुहम्मद सल्ल. यांच्या मार्फतीने अवतरित करण्यात आलेला आहे. या धर्मामधील दोन्ही ईद ह्या केवळ खाऊन पिऊन मौज करण्या किंवा डी.जे. लावून नाचण्यासाठी नसून दोन्ही वेळेस समाजातील गरीबांची मदत करण्यासाठी आहेत. ह्या ईद लोकांना त्याग करण्यासाठी प्रोत्साहित करतात. रमजान ईदपुर्वी जकात व फित्रा (अन्नदान) गरीबांना देण्यासाठी अनिवार्य करण्यात आलेले आहे तर ईद-उल-अजहाच्या नमाजनंतर जनावरांची कुर्बानी देऊन त्याचे मांस गरीबांमध्ये वितरित करणे अनिवार्य करण्यात आलेले आहे. सुबहानल्लाह! किती सुंदर धर्म आहे इस्लाम ! ज्यात फक्त दोनच ईद आहेत आणि त्यातही गरीबांचे हित पाहिलेले आहे.*

*♦️सारांश, मानवतेच्या कल्याणाच्या कठीण मार्गामध्ये आपले धन प्रसंगी जीव देण्याची गरज पडल्यास ती देण्याची तयारी असल्याचे आश्‍वासन ईश्‍वराला देण्याचे नाव म्हणजे ईद- -उल-अजहा.*